Recensie: De Aanslag van Harry Mulisch

Auteur: Harry Mulisch
Gepubliceerd: 1982
Genre: Roman
Pagina's: 347 
Oorspronkelijke taal: Nederlands

Een goede samenvatting van het boek kun je vinden op de volgende website: http://home.iae.nl/users/termaten/netscape/mulisch.htm

Recensie.
Het boek De Aanslag van Harry Mulisch is zeker de moeite waard om te lezen. Voor scholieren, maar ook voor ouderen en dan in het bijzonder mensen waarvan hun ouders de oorlog hebben meegemaakt. Op deze laatste groep mensen wil ik me dan ook richten met deze recensie. Door het boek krijg je, en ik denk dat dit ook één van de redenen was voor Harry Mulisch om dit boek te schrijven, een idee over hoe het was om in de Tweede Wereldoorlog te leven. Er zijn veel delen uit het boek die de omstandigheden uit de Tweede Wereldoorlog laten zien en vooral de gevolgen hiervan.  Het boek laat bijvoorbeeld de meedogenloosheid van de nazi's zien. Ook heeft Anton, ondanks hij dit niet wilt toegeven, een soort trauma aan de oorlog en veel mensen die de oorlog hebben meegemaakt, hebben hier inderdaad een trauma aan.

Het taalgebruik is makkelijk. Er zijn niet te veel moeilijke woorden gebruikt in het verhaal en de zinnen zijn niet te lang. Hierdoor is het boek goed te begrijpen en te volgen. Het verhaal heeft een logische, chronologische volgorde. Er is sprake van een alwetende verteller, maar toch zie je de meeste gebeurtenissen vanuit de ogen van Anton Steenwijk (de hoofdpersoon), waardoor het verhaal niet al te eentonig is. Sommige dingen worden weggelaten en andere worden eerder verteld dan ze gebeuren. De algemene gebeurtenissen uit het verhaal worden verteld door de alwetende verteller en de meer ‘emotionele/persoonlijke’ gebeurtenissen worden verteld vanuit de Anton’s ogen. Alle onduidelijkheden uit het verhaal komen later in het verhaal terug en worden dan verduidelijkt.

Er is één vraag die in het hele verhaal een belangrijke betekenis heeft en die steeds terug komt: “Wiens schuld is het dat Anton’s leven voorgoed veranderd?”.  Met de gebeurtenis die deze verandering veroorzaakt, bedoel ik de dood van zijn ouders en zijn broer. Er zijn meerdere mensen die hiervoor als verantwoordelijk gezien kunnen worden, zoals de buren meneer Korteweg en Karin, die het lijk van de NSB’er Fake Ploeg voor Anton’s huis leggen, de  persoon die Fake Ploeg neerschoot of de Duitsers die deze oorlog waren begonnen.  

De dingen die veroorzaakt worden door de dood van zijn ouders en broer lijden tot veel vragen, onduidelijkheden en sneeuwbaleffecten die later in het verhaal, bijna, allemaal verduidelijkt worden.

De vragen en onduidelijkheden die er ontstaan, zorgen dat het boek voortdurend spannend blijft en dat je door wilt blijven lezen. Ik raad je dan ook aan om het boek te lezen en ik denk dat vooral veel oudere mensen die de oorlog hebben meegemaakt veel zullen herkennen van hun eigen leven tijdens de oorlog.