Literatuurgeschiedenis, de Gouden Eeuw.

Rederijkersliteratuur

          

         1.   Voor de rederijkers in Noord en Zuid was de Nederlandse taal een uitdaging. Noem twee voorbeelden die op deze pagina genoemd worden waaruit dat blijkt.

   ·   Rederijkers besteedden veel aandacht aan de vormgeving van hun teksten. Ze hadden er tal van uitdagende    regels voor. 

   ·   Men ging ervan uit dat God orde in de schepping had aangebracht, van macroniveau tot op microniveau. De mens moest in de kunsten proberen deze goddelijke harmonie, deze perfecte verhoudingen te weerspiegelen.

         2.   Waarom besteedden de rederijkers in hun werk zoveel aandacht aan het samenspel van inhoud en vorm?

            Men ging ervan uit dat God orde in de schepping had aangebracht, van macroniveau tot op microniveau. De mens moest in de kunsten proberen deze goddelijke harmonie, deze perfecte verhoudingen te weerspiegelen in inhoud en vorm.

         3.   Lees de themapagina’s ‘Leven en sterven voor het geloof’ en ‘De geschiedenis in een notendop’.

            a. Bedenk twee thema’s voor een zeventiende-eeuws landjuweel. 

                - Geloof.

                - Liefde.
   b. Aan welke eisen voor de vormgeving moeten de inzendingen voldoen? 

                - Het moet rijmen. 

                - Er moeten herhalingen gebruikt worden.
   c. Welke thema’s kunnen tegenwoordig centraal staan bij een dergelijke wedstrijd, bijvoorbeeld een  poetry slam? Motiveer je antwoord.

                 Liefde, oorlog, discriminatie, etc. Deze onderwerpen zijn nu zeer actueel. 

Gouden tijden

1    a. Waar hadden de zeventiende-eeuwers het begrip ‘Gouden Eeuw’ vandaan?

Zij dachten bij die term in de eerste plaats aan een tekst uit de klassieke Latijnse literatuur die ieder ontwikkeld persoon ooit wel eens had gelezen: het begin van de Metamorfosen van de Romeinse auteur Ovidius. Ovidius vertelt het scheppingsverhaal zoals de Romeinen het kenden rond het begin van de christelijke jaartelling. Als uit de vier elementen vuur, lucht, aarde en water het heelal en de wereld zijn gevormd, en de mens is geschapen als hoogste van de levende wezens, ontstaat een ‘aurea aetas’ (= een gouden tijd van harmonie). 

b. Welke twee betekenissen kent het begrip ‘Gouden Eeuw’?

-   De term vermeld bij vraag 1a.

-   De 17^e eeuw waarin in Nederland zeer welvarend was.

c. Noem twee redenen waarom deze eeuw als de ‘Gouden’ eeuw wordt aangeduid.

-    In de zeventiende eeuw beschikte de Republiek der Verenigde Nederlanden over enorme

materiële rijkdommen.

                -    In de Gouden Eeuw glansde en schitterde de Nederlandse cultuur op wereldniveau.

2     Noem minimaal vijf redenen waardoor de zeventiende-eeuwse Noord-Nederlandse Republiek zo welvarend kon worden.

               -   De natuurlijke ligging aan waterroutes.

                -   Wereldwijde handelscontacten.

                -   Een geavanceerde scheepsbouw.

                -   De combinatie van vruchtbaar platteland met geïndustrialiseerde steden.

                -   De relatieve zwakte van andere Europese staten.

3    Lees het gedicht van Jacob Cats op deze pagina (‘Zo wie maar eens betreedt de ring van onze kusten’) nog eens goed. Welke rol spelen de vier elementen voor de Noord-Nederlandse Republiek in dit gedicht? Geef in je antwoord voorbeelden uit Cats’ tekst.

-          ‘de ring van onze kusten’ = de natuurlijke ligging aan waterroutes.

-          ‘ons verre land’ = de koloniën.

Liefde in woord en beeld

1     Waarom staan emblemen bekend als een activerende vorm van literatuur?

      In dit genre worden woord en beeld gecombineerd en komen meestal drie onderdelen voor: een afbeelding, een éénregelige tekst en een langer onderschrift in poëzie of proza. De lezer moet deze drie combineren om de bedoeling van het embleem (letterlijk: het afdruksel, dat een betekenis in zich heeft) te doorgronden.

2     Lees de themapagina ‘Met veer en kwast – over dubbeltalenten’. Klik op de ‘Duytsche lier’ van Jan Luyken, ga vervolgens naar de ‘Derde verdeeling’ en bekijk de eerste pagina tot en met het eerste gedicht.
a. Welke les denk je dat Luyken zijn lezer(es) wilde meegeven?

Ik kan de site niet vinden…
b. Leg je antwoord uit aan de hand van het getoonde embleem.   

Ik kan de site niet vinden…

3     Lees de schrijverspagina ‘Jacob Cats en Adriaen Poirters – twee geloven, één doel’. Hier zie je een van de emblemen uit Poirters’ bundel Het masker van de wereld afgetrokken.
a. Beschrijf wat er op de pictura gebeurt en wat de teksten betekenen. 

 Een moeder aap die haar baby aapje vasthoudt. De tekst betekent dat je je dierbaren lief moet hebben en niet moet weg duwen.
b. Welke boodschap wil Poirters met dit embleem geven?

Wees goed voor elkaar en zaai geen haat.