Auteur: Maria Dermoût

Gepubliceerd: 1951

Genre: biografie

Pagina's: 130 

Oorspronkelijke taal: Nederlands

Nog pas gisteren beschrijft het leven van een welgesteld Nederlands gezin in het Indië aan het begin van de 20ste eeuw. Het gaat over een jong meisje, Riek, dat samen met haar ouders en bedienden in ‘het grote huis’ op Java woont. Maria Dermoût, de schrijfster van het boek, gebruikt Riek om haar tijd in Nederlands-Indië te beschrijven. Veel mensen lezers van het boek daarom ook dat Riek Maria Dermoût moet voorstellen. In hoe verre is het inderdaad aannemelijk dat Riek eigenlijk Maria Dermoût zelf is?

Wat ten eerste een antwoord zou kunnen geven op deze vraag, is dat Maria en Riek allebei ongeveer dezelfde leeftijd hebben. De precieze leeftijd van Riek wordt niet precies vermeld, maar je kunt wel merken dat ze nog jong is. Hier zou je uit kunnen opmaken dat Maria en Riek dezelfde persoon zijn. Zelf is Maria Dermoût in 1888 geboren en heeft zij tot 1900 op Java gewoond. Daarna moest zij, op twaalf jarige leeftijd, voor vijf jaar terug naar Nederland, om daar naar het gymnasium te gaan. Later is zij weer teruggekeerd naar Indië. In het verhaal wordt indirect beschreven hoe Riek opgroeit van een klein meisje tot een jonge dame. Er worden soms opmerkingen gemaakt over haar evolutie. Zo wordt er een keer een opmerking gemaakt over de maat van haar jurk en zegt haar oom een keer tegen haar dat ze echt een dame begint te worden. Aan het einde van het boek wordt Riek naar Nederland gestuurd, om hier een opleiding te gaan volgen. Het is niet duidelijk hoe oud ze dan precies is, maar het zou zeer goed kunnen dat Riek, net als Maria, op dat moment ongeveer twaalf jaar oud was. Wat dit betreft zou het dus kunnen dan Riek eigenlijk Maria zelf is.

Ten tweede zijn er veel andere gelijkenissen tussen de twee meisjes. Zo hebben ze bijvoorbeeld allebei een vader die een belangrijke baan heeft bij een suikerfabriek. Daardoor missen ze allebei de aandacht van hun vader en is de band tussen hun ook slecht. Zo wordt er in het boek gezegd: ‘Riek hield wel van hen, eigenlijk niet veel. Zij waren altijd te zamen en zij hoorde er niet zo bij. Maar als papa weg was naar de riettuinen of naar de fabriek, dan was mama alleen en voor haar.’ Ze was dus veel met haar bedienden. Zo is Riek, wanneer haar moeder met haar vader mee is naar de fabriek, altijd met haar kindermeisje, Oerip, en de kokkin. Het zou best logisch zijn als Maria zelf ook vaak met haar kindermeisje en de andere bedienden was. Haar vader was vaak weg naar de fabriek en haar moeder was overleden.

Wat echter een groot verschil tussen Maria en Riek is, is dat de moeder van Maria enkele maanden na haar geboorten overleden is aan bloedvergiftiging en haar moeder dus nooit gekend heeft, terwijl Riek juist een redelijk hechte band heeft met haar moeder, Anna. Riek maakt bijvoorbeeld korte reizen met haar moeder. Echter is het niet helemaal duidelijk of Anna de biologische moeder van Riek is. Het zou namelijk zo kunnen zijn dat haar vader opnieuw is getrouwd en dat zij haar ziet als haar eigen moeder.

Uit dit alles valt op te maken dat de kans zeer groot is dat Riek eigenlijk Maria zelf is. Het verhaal beschrijft een aantal jaren uit het leven van een jong meisje dat uit een welgesteld gezin komt en in Nederlands-Indië opgroeit. Zelf is Maria op Java geboren en is zij hier tot haar twaalfde levensjaar gebleven. Ook zijn sommige relaties hetzelfde, zoals de band met haar vader. Echter is een groot verschil dat Maria’s moeder is overleden enkele maanden na Maria’s geboorten en Riek wel een moeder heeft.

Korte inhoud van het boek.

Nog pas gisteren gaat over een jong meisje, Riek, dat samen met haar ouders en bedienden in ‘het grote huis’ op Java woont. Haar vader heeft een hoge functie in een suikerfabriek en is daarom vaak weg, samen met haar moeder. Gebeurtenissen uit het leven van Riek worden gedetailleerd verteld en beschreven.

http://www.scholieren.com/boekverslag/54270

Historische achtergrond.

In het boek wordt niet duidelijk aangegeven wanneer het verhaal zich plaatsvindt, maar ik denk dat het rond 1900 geweest zal zijn. Wat in het boek centraal staat is het leven als Nederlanders in Nederlands-Indië. Zo komen de relaties tussen de rijke Nederlanders en hun bedienden heel duidelijk naar voren en geeft het een goed beeld van hoe de verhoudingen in die tijd waren.